Czym jest SKOK i jak działa?

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe są widoczne na polskim rynku finansowym już od końca XIX w. Pierwszy polski SKOK powstał w 1890 r. w podkrakowskiej wsi Czernichów. Inicjatorem był Franciszek Stefczyk. Obecnie – po ponad 100 latach – Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe funkcjonują na terenie całej Polski, zrzeszając tysiące członków. Zobaczmy więc, czym jest SKOK i jak działa.

SKOK, czyli Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa, to pewnego spółdzielnia stworzona przez osoby, które w ramach SKOK-u składują oszczędności i udzielają sobie pożyczek. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa to nazwa dla szerszej grupy instytucji finansowych.

W praktyce poszczególne SKOK-i posiadają swoje własne nazwy, jak np. Kasa Stefczyka, SKOK im. Powstańców Śląskich, SKOK im. Stanisława Adamskiego, czy też Kasa im. Unii Lubelskiej. Zrzeszone są one w Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, nazywanej także Kasą Krajową lub KSKOK, która została powołana do życia w 1992 r. jako spółdzielnia osób prawnych. Obecnie jest jednym z organów sprawujących kontrolę nad poszczególnymi SKOK-ami.

Czy SKOK to bank?

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe nie są bankami. Kwestię tę, jak i zasady działania SKOK-ów reguluje ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Art. 3 ust. 1 przywołanej ustawy podaje, że „gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych” to główny cel, który posiada SKOK. Wspólnota tworząca dany SKOK nawzajem więc pożycza sobie pieniądze, oczywiście, zgodnie z odgórnymi regulacjami.

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe oferują swoim klientom produkty i usługi, dostępne w bankach, czyli:

  • • konta osobiste;

  • • konta oszczędnościowe;

  • • lokaty terminowe;

  • • pożyczki pieniężne;

  • • różnego typu ubezpieczenia.

Ze względu jednak na inne regulacje prawne związane ze SKOK-ami, inne zasady ich funkcjonowania oraz bardziej ograniczony zakres świadczonych usług, SKOK-i znacznie różnią się od banków. W wielu wiarygodnych źródłach znajdziemy informację, że Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe należą do sektora parabankowego.

Nadzór nad SKOK-ami

Nadzór finansowyGłówną instytucją nadzorującą jest obecnie Komisja Nadzoru Finansowego, jak również Kasa Krajowa, której bezpośrednio podlega SKOK. Wspólnota danego SKOK-u powinna stosować się do rekomendacji ustalonych przez KNF, wśród których najważniejsze to:

  • • Rekomendacja A-SKOK dotycząca dobrych praktyk zarządzania ryzykiem ekspozycji kredytowej w SKOK;

  • • Rekomendacja B-SKOK dotycząca dobrych praktyk w zakresie ładu korporacyjnego SKOK;

  • • Rekomendacja C-SKOK dotycząca rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych;

  • • Rekomendacja D-SKOK dotycząca zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych;

  • • Rekomendacja E-SKOK, regulująca kwestię zarządzania ryzykiem operacyjnym, stopy procentowej, płynności i koncentracji w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Komisja Nadzoru Finansowego w każdej chwili może – zgodnie z prawem polskim – zażądać od SKOK-ów udzielenia informacji oraz okazania dokumentów związanych z prowadzoną działalnością. Równocześnie wspólnota SKOK-u powinna utrzymywać standardy świadczenia usług i prowadzenia dokumentacji wyznaczone przez Kasę Krajową.

Czy SKOK daje gwarancję BFG?

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe są członkami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (w skrócie BFG). Oznacza to, że każdy klient SKOK-u, który założył lokatę lub posiada oszczędności na rachunku ROR, czy też koncie oszczędnościowym, ma gwarancję kapitału do wysokości 100000 euro. Gwarancja ta oznacza, że klient szybko odzyska swoje pieniądze w razie upadku danego SKOK-u (kapitał klienta zostanie wypłacony przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny).

Gwarancja BFG dotyczy depozytów:

  • • osób fizycznych,

  • • organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

  • • posiadających osobowość prawną jednostek organizacyjnych kościoła lub związku wyznaniowego,

  • • spółdzielni,

  • • związków zawodowych,

  • • wspólnot mieszkaniowych.

Gwarancja nie obejmuje depozytów wpłaconych przez inne kasy oszczędnościowo-kredytowe, Kasę Krajową (KSKOK) oraz kadrę zarządzającą danego SKOK-u.

Jak zostać członkiem SKOK-u?

PracownicyAby skorzystać z produktów oferowanych przez SKOK, należy spełnić kilka wymogów. Przede wszystkim wspólnota SKOK-u tworzona jest przez osoby wypełniły i podpisały deklarację członkowską. Muszą one także uiścić niezbędne opłaty, jednak zazwyczaj są one jednorazowe i wynoszą one zaledwie kilka złotych. Członkami SKOK-ów zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych mogą być osoby fizyczne, które są połączone więzią organizacyjną lub zawodową, czyli przede wszystkim:

  • • pracownicy jednego lub kilku zakładów pracy;

  • • członkowie tej samej organizacji społecznej lub zawodowej.

Ustawa zezwala także, aby członkami SKOK-ów były organizacje pozarządowe działalności pożytku publicznego, jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych, które posiadają osobowość prawną, związki zawodowe, spółdzielnie oraz wspólnoty mieszkaniowe.

Jak założyć konto w SKOK-u?

Aby skorzystać z oferty Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (np. aby założyć konto lub lokatę), należy okazać pracownikowi danej instytucji dowód osobisty oraz podpisać stosowne dokumenty. Jeśli ktoś już jest klientem SKOK-u, to może zakładać kolejne produkty depozytowe za pośrednictwem platformy internetowej. Z kolei w celu zaciągnięcia pożyczki należy wykazać wymaganą zdolność kredytową, zgodnie z ustawą z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Podstawowym dokumentem potwierdzającym zdolność jest zaświadczenie o wysokości i źródle dochodu.

Zastanawiasz się, czy Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa jest dla Ciebie dobrym rozwiązaniem? Najlepiej sprawdź jej ofertę bezpośrednio na stronie internetowej.

Sektor SKOK-ów w Polsce

W Polsce funkcjonuje obecnie około 30 różnych Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Liczba wszystkich oddziałów i punktów kasowych SKOK-ów sięga blisko 900. W najlepszych latach działania SKOK-ów liczba ich członków sięgała nawet dwa miliony. Tym samym sektor SKOK-ów w Polsce jest rozbudowany i ważny z punktu widzenia klientów.

SKOK-i na świecie

Idea SKOK-ów funkcjonuje w 117 krajach na całym świecie pod postacią instytucji nazywanych uniami kredytowymi. Łącznie członkami unii kredytowych i kas oszczędnościowo-kredytowych (kwestia nazewnictwa) jest ponad 260 milionów klientów w skali globalnej. Większość z nich jest zrzeszona w Światowej Radzie Związków Kredytowych.

24 sierpnia 1984 r. Komisja Członkowska Światowej Rady Związków Kredytowych zatwierdziła Międzynarodowe Zasady Kas Spółdzielczych (ang. International Credit Union Operating Principles). Najważniejsze z tych zasad to: współpraca, równość, kapitał zgromadzony przez członków kas spółdzielczych oraz wzajemna samopomoc.

Cele działania SKOK-ów napawają optymizmem. Na uwagę zasługuje przede wszystkim motto amerykańskich unii kredytowych:

„Nie dla zysku, nie z powodu miłosierdzia, ale po to, żeby służyć.”

Nic więc dziwnego, że kasy oszczędnościowo-kredytowe cieszą się aż takim zainteresowaniem klientów. Stanowią one silną konkurencję dla banków. Ich pozycję w Polsce wzmacnia dodatkowo fakt, że instytucje te są kontrolowane przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz posiadają gwarancję wydawaną przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.